గోదావరి పులస చేప గురించి తెలుగులో సమాచారం ఇక్కడ ఉంది:-
"పుస్తెలమ్మైనా పులస కొని తినాల్సిందే" - ఈ సామెత గోదావరి జిల్లాల్లో పులస చేపకు ఉన్న ప్రాధాన్యతను, దాని అద్భుతమైన రుచిని తెలియజేస్తుంది. గోదావరి నదిలో కేవలం కొన్ని నెలలు మాత్రమే లభించే ఈ పులస చేప (శాస్త్రీయ నామం:- హిల్సా ఇలీషా లేదా తెనులోసా ఇలీషా) చేపల ప్రియులకు ఒక పండుగలాంటిది. దీని ప్రత్యేకమైన రుచి, సున్నితమైన మాంసం, గొప్ప సువాసన దీనిని అత్యంత ఖరీదైన, కోరుకునే చేపగా మార్చాయి.
పులస ప్రత్యేకతలు ఏమిటి?
ప్రత్యేకమైన వలస, రుచి:-
పులస ఒక 'అనాడ్రోమస్' చేప జాతికి చెందింది. అంటే, అది సముద్రపు నీటిలో నివసించి, గుడ్లు పెట్టడానికి మంచి నీటి నదులలోకి వలస వస్తుంది.
వర్షాకాలంలో (సాధారణంగా జూన్ నుండి ఆగస్టు వరకు), పులస చేపలు బంగాళాఖాతం నుండి గోదావరి నదిలోకి ఎదురీదుకుంటూ వస్తాయి. ఈ ఎదురీత, గోదావరిలో కలిసే ఎర్రనీటి ప్రభావం, నదీ జలాలలో లభించే ప్రత్యేకమైన ఆహారం (ప్లవకాలు) ఈ చేపకు అద్భుతమైన రుచిని, సున్నితత్వాన్ని, ప్రత్యేకమైన వాసనను అందిస్తాయి. సముద్రంలో ఉన్నప్పుడు దీనిని 'విలస' లేదా 'ఇలస' అని పిలుస్తారు. గోదావరిలోకి ప్రవేశించిన తర్వాత దాని రంగు, రుచి మారి 'పులస'గా మారుతుందని నమ్ముతారు.
అరుదైన రుచి, సీజనల్ లభ్యత:-
పులస కేవలం వర్షాకాలంలో, ముఖ్యంగా గోదావరికి వరద నీరు వచ్చినప్పుడు (సాధారణంగా జూలై నుండి సెప్టెంబర్ వరకు) మాత్రమే లభిస్తుంది.
పరిమిత లభ్యత మరియు విపరీతమైన డిమాండ్ కారణంగా ఇది ఒక ఖరీదైన విలాసవంతమైన ఆహారంగా పరిగణించబడుతుంది.
దురదృష్టవశాత్తు, పులస చేపల లభ్యత ఏటా గణనీయంగా తగ్గుతోంది. అధిక వేట, చిన్న చేపలను కూడా పట్టేయడం, నదులలో నీటి ప్రవాహం తగ్గడం, బురద పేరుకుపోవడం, వలస మార్గాలకు ఆటంకాలు వంటి కారణాలు దీని క్షీణతకు దారితీస్తున్నాయి. దీనిని కృత్రిమంగా పెంచడం సాధ్యం కాదు కాబట్టి, సంరక్షణ ప్రయత్నాలు చాలా అవసరం.
అధిక ధర:-
గోదావరి పులస భారతదేశంలోనే అత్యంత ఖరీదైన చేప జాతులలో ఒకటి. దీని ధర చేప పరిమాణం, అది పట్టుకున్న ప్రదేశాన్ని బట్టి మారుతుంది.
ఒక కిలో గోదావరి పులస ధర రూ. 5,000 నుండి రూ. 25,000 లేదా అంతకంటే ఎక్కువగా కూడా ఉండవచ్చు. ధవళేశ్వరం, యానాం, చింతపల్లి, బొబ్బర్లంక, పెనుగొండ వంటి గోదావరి ప్రాంతాల్లో లభించే పులసకు అత్యంత రుచి ఉంటుందని, అందుకే అధిక ధర పలుకుతుందని చెబుతారు.
వంటకాల్లో ప్రాముఖ్యత:-
ఆంధ్రప్రదేశ్లో, ముఖ్యంగా ఉభయ గోదావరి జిల్లాల్లో పులస ఒక గొప్ప వంటకం. దీని సహజ రుచిని చెక్కుచెదరకుండా ఉంచేందుకు స్థానిక మసాలాలు, వంట పద్ధతులను ఉపయోగిస్తారు.
ప్రసిద్ధ వంటకాలు:-
పులస పులుసు:- ఇది అత్యంత ప్రాచుర్యం పొందిన, ఘాటైన చేపల పులుసు. మట్టి కుండల్లో, కట్టెల పొయ్యి మీద వండితే రుచి మరింత అద్భుతంగా ఉంటుందని చెబుతారు. వండిన రోజు కంటే మరుసటి రోజు తింటే మరింత రుచికరంగా ఉంటుందని గోదావరి వాసులు చెబుతారు.
పులస వేపుడు:- పులస చేపతో చేసే వేపుడు కూడా చాలా రుచిగా ఉంటుంది.
పులస ఇగురు:- ఉల్లిపాయలు, మసాలాలతో చేసే ఈ కూర కూడా నోరూరిస్తుంది.
ఈ చేపలో చిన్న ముళ్ళు ఎక్కువగా ఉన్నప్పటికీ, దాని రుచి కోసం వాటిని పట్టించుకోరు. జాగ్రత్తగా వండితే దాని అసలైన రుచిని ఆస్వాదించవచ్చు.
సంక్షిప్తంగా, గోదావరి పులస కేవలం ఒక చేప కాదు; అది గోదావరి సంస్కృతికి, రుచికి ప్రతీక. దాని ప్రత్యేకత, అద్భుతమైన రుచి, అరుదైన లభ్యత దానిని ఒక విశిష్టమైన చేపగా నిలబెట్టాయి. దాని క్షీణిస్తున్న లభ్యత దీనిని సంరక్షించుకోవాల్సిన అవసరాన్ని గుర్తుచేస్తుంది.
Posts
